Kendi devlet çatısı altında ilk devlet başkanlığı seçimini 20 Haziran 1976’da yapan Kıbrıs Türk halkı, aradan geçen 44 yıl içinde 2 kez Kıbrıs Türk Federe Devleti devlet başkanlığı; 8 kez de KKTC Cumhurbaşkanlığı için seçime gitti. EN ÇOK KAZANAN RAUF RAİF DENKTAŞ… 13 Şubat 1975’te kurulan Kıbrıs Türk Federe Devleti Başkanlığı için 1976’da ve 1981’de yapılan seçimleri Rauf Raif Denktaş kazanırken, 15 Kasım 1983’te kurulan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı seçimini 1985, 1990, 1995 ve 2000 yıllarındaki seçimlerde sandıktan çıkan isim yine Denktaş oldu. 2005 Cumhurbaşkanlığı seçimini Mehmet Ali Talat; 2010 yılındaki seçimi ise Derviş Eroğlu ve 2015'te yapılan seçimi ise Mustafa Akıncı kazandı. 11 ADAY YARIŞACAK 11 Ekim 2020 Pazar günü yapılacak KKTC Cumhurbaşkanlığı seçiminde 7'si bağımsız toplam 11 aday yarışacak. Buna göre şu anki Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı'nın yanı sıra, Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Kudret Özersay, DP Lefkoşa Milletvekili Serdar Denktaş, Arif Salih Kırdağ, Mustafa Ulaş, Alpan Uz ve Ahmet Boran seçimlere bağımsız aday olarak katılacak. Başbakan Ersin Tatar, UBP'den, Tufan Erhürman CTP'den, Erhan Arıklı YDP'den ve Fuat Türköz Çiner de MDP'den aday olarak KKTC seçmeninden oy isteyecek. SEÇİM İLK TURDA BİTMEZSE, İKİNCİ TUR 18 EKİM'DE Anayasa’nın 99. maddesine göre; Cumhurbaşkanı seçilebilmek için seçimde kullanılan geçerli oyların yüzde 50’sinden bir fazlasını almak gerekiyor. Adaylardan hiçbiri bu oy oranına ulaşamazsa, seçim ikinci tura kalacak ve bir hafta sonra en çok oyu alan iki aday arasında seçim yapılacak. ŞİMDİYE DEK 3 KADIN ADAY YARIŞTI Devlet başkanlığı/cumhurbaşkanlığı seçim tarihi boyunca sadece 3 kadın aday listelerde yer aldı. 1976’da, 1981’de ve 1985’te Dr. Servet Sami Dedeçay; 2005’te Zehra Cengiz, bu yıl ise Sibel Siber, Cumhurbaşkanlığı’na aday olan kadınlar oldu. 2020 seçimlerinde yarışan kadın aday ise yok. 2020 SEÇİMİ EN ÇOK ADAYIN YARIŞACAĞI SEÇİM… EN AZ ADAY 1990’DA… 2020 KKTC cumhurbaşkanlığı seçimi 44 yıllık seçim tarihinde en çok adayın yarıştığı seçim olarak dikkat çekiyor. Bu konuda rekor daha önce 2005 yılında yapılan ve 9 adayın katıldığı cumhurbaşkanlığı seçimi olurken, sadece 3 adayın yarıştığı 1990 seçimleri ise en az adaylı seçim oldu. EN YÜKSEK KATILIM 1990…EN DÜŞÜK KATILIMLI SEÇİMLER 2015… 44 yıllık seçim tarihinin en yüksek katılımlı seçimler 1990'da yapılan seçimler olurken, en düşük katılım ise 2015 seçimlerinde yaşandı. 1990’da Denktaş'a karşı ortak muhalefet adayı DMP'nin İsmail Bozkurt'unun yarıştığı seçimlerde katılım yüzde 91'i geçerken, 2015 seçimlerindeki katılım oranı ise yüzde 62.35 oldu. 2'NCİ TURA KALAN SEÇİMLER… Cumhurbaşkanlığı seçim tarihinde ikinci tura kalan üç seçim yaşandı. 1995 yılındaki seçimde Rauf R. Denktaş ve Derviş Eroğlu ikinci tura kalırken, ikinci turun galibi Denktaş oldu. 2000 yılındaki Cumhurbaşkanlığı seçiminde de ilk turda hiçbir aday oyların yarıdan bir fazlasını alamadı. En çok oyu alan adaylar yine Denktaş ve Eroğlu olurken, ikinci tur Eroğlu’nun adaylıktan çekildiğini açıklaması üzerine yapılmadı ve Yüksek Seçim Kurulu, Denktaş’ı seçilmiş ilan etti. 2015 yılındaki seçimlerde ise Derviş Eroğlu ve Mustafa Akıncı ikinci tura kaldı. İkinci turda sandıktan Mustafa Akıncı çıkarak, KKTC'nin dördüncü cumhurbaşkanı oldu. EN ÇOK ADAY OLAN DENKTAŞ…EROĞLU DA BEŞ KEZ ADAY OLDU… Merhum Kurucu Cumhurbaşkanı Rauf Raif Denktaş, devlet başkanlığı veya cumhurbaşkanlığı seçimlerinde en fazla aday olan ve katıldığı tüm seçimleri kazanan isim ünvanını taşıyor. Denktaş, 1976, 1981, 1985, 1990, 1995 ve 2000 yıllarındaki seçimlerde aday olarak sandıktan çıkmayı başardı. Denktaş’ı 5’er kez aday olan Derviş Eroğlu ve Ayhan Kaymak isimleri izliyor. Derviş Eroğlu, 1995, 2000, 2005, 2010 ve 2015 seçimlerine UBP adayı olarak katıldı. Şu anki Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ve seçimlerin renkli siması Arif Salih Kırdağ da dörder kez seçimlerde aday oldu. Ayhan Kaymak, 1985, 1995, 2000, 2005 ve 2010 yıllarındaki seçimlerde bağımsız aday oldu. KKTC siyasi tarihinde Cumhurbaşkanlığı’na üçer kez aday olan isimler Servet Sami Dedeçay, Özker Özgür, Alpay Durduran, ve Mehmet Ali Talat oldu. 1976’DAN BUGÜNE SEÇİMLER…İLK SEÇİMİN GALİBİ DENKTAŞ... İlki 20 Haziran 1976 KTFD Devlet Başkanlığı Seçiminde 2'si bağımsız 4 aday yarıştı. 75 bin 781 kayıtlı seçmenin bulunduğu seçimlerde toplam 56 bin 718 kişi oy kullanırken, seçimlere UBP adayı olarak katılan Rauf Raif Denktaş 41 bin 242 oyla, toplamda yüzde 76.61 ile sandıktan zaferle çıkarken, muhalefet CTP adayı Ahmet M. Berberoğlu ise 11bin 739 oyla yüzde 21.812’lik oy oranına ulaştı. Seçimlere bağımsız olarak katılan Dr. Mustafa Şevki Lusignan 427 oy, kadın aday Dr. Servet Sami Dedeçay ise 423 oy alabildi. Seçimlere katılım oranı ise yüzde 88.6 oldu. 1981 SEÇİMLERİ…TARTIŞMALI SEÇİM… Toplam 5 adayın yarıştığı 1981 seçimleri, UBP'nin adayı Rauf Denktaş ile ana muhalefet partisi TKP'nin adayı Ziya Rızkı arasında kıran kırana bir mücadeleye sahne oldu. Özellikle Girne bölgesinde ve Limasol göçmenleri arasında büyük popülariteye sahip olan zamanın Girne Belediye Başkanı Ziya Rızkı, Denktaş'a karşı sert muhalefeti ile tanınan bir isim olarak dikkat çekerken, 28 Haziran 1981 günü yapılan seçimlerin sonuçları büyük tartışmalara neden oldu. Sandıkların açılmasının ardından uzun süre sonuçların açıklanmaması, bazı Karpaz köylerinde kaybolan sandıklar ve yine kaybolan bazı oy pusulalarının Dikmen çöplüğünde bulunması etrafında şekillenen tartışmalar bugün bile güncelliğini korurken, seçimlerin galibi ilk turdan oyların yüzde 51.7'sini alan Denktaş oldu. Ziya Rızkı yüzde 30.6 oranından oy alırken, CTP'nin adayı Özker Özgür yüzde 12.8, DHP adayı Hüsamettin Tanrıyar ise yüzde 4.8 oranında oy aldı. Toplam seçmen sayısı 84 bin 693 olan seçimde geçerli oy pusulası sayısı 70 bin 361 olurken, seçime katılım oranı ise yüzde 74.8 olarak gerçekleşti. İLK KKTC SEÇİMLERİ…EN YÜKSEK KATILIM ORANLI SEÇİM... 15 Kasım 1983'te ilan edilen KKTC'nin ilk seçimleri 9 Haziran 1985'te yapıldı. Toplam 6 adayın yarıştığı seçimlere mutlak favori olarak giren Denktaş, oyların yüzde 70.21'ini alarak seçimi ilk turdan kazanırken, muhalefetin adayları ise pek bir varlık gösteremedi. Seçimlere CTP adında katılan Özker Özgür yüzde 18.28 oranında oy alırken, TKP adayı Alpay Durduran ise yüzde 9.54 oranında oy alabildi. Böylece Denktaş, KKTC'nin ilk cumhurbaşkanı oldu. Toplam seçmen sayısının 94 bin 277 olduğu seçimlerde, geçerli oy pusulası sayısı 78 bin 826 olurken, seçime katılım oranı ise yüzde 85.7 olarak gerçekleşti. 1990 SEÇİMLERİ…DENKTAŞ'A KARŞI ORTAK ADAY… KKTC tarihin ikinci Cumhurbaşkanlığı seçimlerine gelindiğinde, gerek UBP gerekse de Denktaş karşısında güç birliğine giden muhalefet Demokratik Mücadele Partisi (DMP) adı altında bir parti kurarak hem Cumhurbaşkanlığı hem de parlamento seçimlerinde yarıştı. Denktaş'ın karşısına TKP'nin eski genel başkanlarından İsmail Bozkurt'u aday gösteren DMP, yine çok tartışılan müdahalelerin yaşandığı seçimlerde yüzde 32.09'luk oy oranına ulaşmasına rağmen, Denktaş'ın ilk turdan yüzde 66.65'lik oy oranı ile seçimi kazanmasına mani olamadı. KKTC tarihin en az adaylı seçimi olan 1990 seçimlerinin bir diğer adayı YKP adına yarışan Alpay Durduran ise yüzde 1.26 ile seçimi son sırada kapattı. Toplam seçmen sayısının 103 bin 100 olduğu seçimlerde geçerli oy pusulası sayısı 94.572 olurken, seçime katılım oranı yüzde 91.73 ile tüm zamanların en yüksek katılımlı seçimi olarak tarihe geçti. 1995 SEÇİMLERİ…İLK KEZ 2.TUR… 15 Nisan 1995'te yapılan seçimler KKTC tarihin ilk iki turlu seçimi oldu. 1990'ların başından itibaren UBP içinde başlayan kavga, 1992'de meşhur 9'lar hareketi ile birlikte yeni bir parti doğururken, 1993 seçimleri de UBP'nin ilk kez muhalefet düştüğü seçim olarak tarihe geçti. Bu bölünme ile birlikte 1995 seçimlerine bağımsız aday olarak giren Denktaş'ın karşısına çıkan UBP adayı Derviş Eroğlu oyların yüzde 24.14'ünü alarak 2.tura kalmayı başardı. Seçimlerin ilk turunu yüzde 40.40'lık oy oranı ile ilk sırada kapatan Denktaş'ın yanı sıra, yüzde 18.96'lık oy oranı ile CTP adayı Özker Özgür ve BDH adına seçime göre Mustafa Akıncı ise yüzde 14.23 oy oranı ile dikkat çekici sonuçlar aldılar. Toplam 7 adayın yarıştığı seçimin ilk turunda katılım oranı ise yüzde 85.13 olarak gerçekleşti. 22 Nisan 1985 günü yapılan 2.turun galibi ise oyların yüzde 61.48'ini alan Denktaş olurken, Erdoğlu'nun aldığı yüzde 37.52 oy kazanmaya yetmedi. Katılım oranı ise yüzde 80.12 oldu. 2000 SEÇİMLERİ…SONUCU HALA DAHA TARTIŞILAN SEÇİM... 2000 yılında yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde toplam 8 aday yarışırken, seçim bir kez daha ikinci tura kaldı. Seçimin ilk turunda Denktaş'ın karşısına en güçlü aday olarak çıkan UBP adayı Derviş Eroğlu oyların yüzde 30.14'ünü alarak ikinci tura kalırken, ilk turun galibi yüzde 43.67 ile bir kez daha Denktaş olur. Muhalefet partileri TKP'nin adayı Mustafa Akıncı yüzde 11.70, CTP'nin adayı Mehmet Ali Talat yüzde 10.03 ile bir kez daha sandıkta kalırken, seçim sol oyların yüzde 25 sınırın altına düşmesi açısında çarpıcı sonuç ortaya çıkardı. Ancak seçimin en tartışmalı hamlesi, 2.tura kalan Eroğlu'nun ani bir kararla seçimlerden çekilmesi oldu. KKTC siyasi tarihinin en tartışmalı olayları arasına geçen söz konusu çekilme kararı sonrası basına konuşan Eroğlu'nun "peşimde 40 MİT ajanı dolaşıyordu" şeklindeki ifadeleri deprem etkisi yaratırken, yine 2.tur öncesi Eroğlu'nun evinin önünde patlayan bomba tarihe geçen seçimin bir başka çarpıcı noktasını oluşturuyordu. 15 Nisan 2000 tarihinde yapılan seçimin seçmen sayısı 126 bin 675 olurken, geçerli oy pusulası sayısı 98 bin 44, seçime katılım oranı yüzde ise 81.02 olarak gerçekleşti. 
 2005 SEÇİMLERİ…DENKTAŞ DEVRİNİN SONU… 17 Nisan 2005'te yapılan KKTC seçimleri, bir devrin sonu olması açısından tarihi niteliktedir. 1976'dan beri yapılan seçimlerin tümünü kazanan Rauf Denktaş, Annan Planı referandumunun ardından siyasi arenadan çekilirken, seçimlere de aday olmayarak uzun süren siyasi hayatına da nokta koydu. Denktaş'ın aday olmadığı seçimlere Annan Planı rüzgarını da alarak mutlak favori olarak çıkan CTP adayı Mehmet Ali Talat, seçimleri ilk turdan yüzde 55.62'lik oy oranı ile kazanırken, en yakın rakibi UBP adayı Derviş Eroğlu ise yüzde 22.73 ile ikinci tura kalamadı. Toplam 9 adayla o güne kadar yapılan en kalabalık seçim olan 2005 seçimlerinde, DP adayı Mustafa Arabacıoğlu da yüzde 13.22'lik oy oranına ulaştı. Toplam 147 bin 823 seçmenin 100 bin 186 geçerli oy kullandığı seçim, yüzde 69.58'lik katılım oranı ile gerçekleşti. 2010 SEÇİMLERİ…EROĞLU ŞEYTANIN BACAĞINI KIRDI... 2010 yılı seçimleri o güne kadar iki kez ikinci tura kalmasına rağmen bir türlü seçimi kazanamayan Derviş Eroğlu'nun sandıktan zaferle ayrıldığı seçim olarak tarihe geçti. Yine müdahalelerin yaşandığı seçimin 18 Nisan 2010 günü yapılan ilk turunda sandığa giden 125 bin 294 seçmen, oyların yüzde 50.38'ini Eroğlu'ndan yana kullanınca, KKTC, Denktaş ve Talat'ın ardından 3.Cumhurbaşkanına sahip oldu. Toplam 7 adayın yarıştığı seçime favori olarak giren Talat oyların yüzde 42.85'ini alırken, Eroğlu'na karşı parti içi muhalefet adayı olarak seçime giren Dışişleri Eski Bakanı Tahsin Ertuğruloğlu ise oyların sadece 3.81'ini alarak hayal kırıklığı yaşadı. Seçime katılım oranı ise yüzde 76.3 olarak gerçekleşti. 2015 SEÇİMLERİ…KIRAN KIRANA YARIŞIN GALİBİ AKINCI… 2015 yılı seçimleri bir kez daha iki turlu bir seçim olurken, yaşanan yarış o güne kadar yapılan seçimlerin en heyecanlısı olarak dikkat çekti. Toplam 7 adayın yarıştığı seçim öncesi Eroğlu cephesine yaşanan olumsuz gelişmeler sonrası baş müzakerecisi olan Kudret Özersay'ın aday olmasına yol açarken, bu adaylığın ardından kan kaybeden Eroğlu yine de ilk turu yüzde 28.15 ile ilk sırada bitirdi. Nefes kesen bir yarışın yaşandığı seçimlerin ilk turunda yüzde 26.94 oy alan Mustafa Akıncı bu sonuçla Eroğlu'nun rakibi olurken, KKTC'nin ilk kadın başbakanı ünvanlı, seçimlerin favorisi olarak görülen CTP adayı Sibel Siber ise yüzde 22.53'lük oy ile 3.sırada yarışı tamamladı. Seçimin bir diğer kazananı ise yüzde 21.25'lik oy oranı ile seçimlere bağımsız aday olarak katılan Özersay oldu. KKTC siyasetine yeni bir yüz kazandıran seçimin 26 Nisan 2015 günü yapılan 2.turunun galibi ise oyların yüzde 60.56'sını alan Akıncı oldu. 176 bin kayıtlı seçmenin olduğu seçimlerde katılım oranı ilk turda yüzde 62.35 ile tarihin en düşüğü olurken, seçimin ikinci turu da yüzde 64.12'lik bir seviyede gerçekleşti.
Editör: TE Bilisim