ABD'nin Alabama eyaletinde Yüksek Mahkeme, dondurulmuş embriyoların "çocuk" sayılması gerektiğine ve bunları yanlışlıkla yok eden bir kişinin sorumlu tutulabileceğine dair karar aldı.
BBC'nin haberine göre, Alabama Yüksek Mahkemesinin bu kararı, eyaletteki çok sayıda kliniğin, "In Vitro Fertilizasyon (IVF)" olarak bilinen tüp bebek yöntemi tedavisini durdurmasına yol açtı.
Tıp uzmanları ve üreme tedavilerini savunan gruplar, kararın Alabama ve başka eyaletlerde tüp bebek tedavisi açısından olumsuz sonuçlar oluşturabileceği uyarısında bulundu. Bazı kürtaj karşıtı gruplar ise söz konusu embriyoların yasal açıdan daha fazla korunması gerektiğini savundu.
Mahkeme kararının, IVF'ye yönelik herhangi bir yasaklama veya kısıtlama getirmemesine karşın embriyonun "çocuk" sayılması nedeniyle, kliniklerin embriyoları kullanma ve saklama yöntemleri konusunda uzmanlar arasında kafa karışıklığı oluştuğu belirtildi.
Alabama Üreme Hakları Merkezi politika direktörü Elisabeth Smith, "IVF embriyolarının tümü kullanılmıyor, kullanılması da mümkün değil. Embriyolara yasal kişilik kazandıran bir yasanın çıkarılması, birçok insanın ailelerini kurmak için güvendiği bir bilim olan IVF'nin kullanımı açısından feci sonuçlara yol açabilir." açıklamasını yaptı.
Alabama Tabipler Birliği ise açıklamasında, "Bu karar tüm Alabamalıları etkiliyor ve aile kurmak isteyenler için doğurganlık seçenekleri sınırlı hale geldiğinden muhtemelen daha az bebek yani çocuk, torun ile amca, hala, dayı, teyze kızı veya oğlunun doğmasına yol açacak." ifadelerine yer verdi.
ABD yönetimi karara karşı
ABD yönetimi ise Alabama kararını "Yüksek Mahkeme Roe v. Wade içtihadından döndüğünde ve politikacıların, ailelerin alabileceği en kişisel kararlardan bazılarını dikte etmesinin önünü açtığında beklediğimiz türden bir kaos" olarak nitelendirdi.
Alabama Yüksek Mahkemesinin kararının yalnızca eyalet içinde geçerli olmasına karşın uzmanlar, diğer eyaletlerde de donmuş embriyoların "çocuk" veya "insan" olarak kabul edilmesi gerektiğine ilişkin yasal girişimler veya davalar görülebileceğini vurguluyor.
Olay nasıl gelişti
Karar, 2020'de bir doğurganlık kliniğinde embriyoları kazaen kaybedilen 3 çiftin açtığı dava sonucunda alındı.
Davaya göre, bir hasta, embriyoların saklandığı yere girmiş, onları eline almış ve kazara düşürmüştü. Düşen embriyolar kaybedilmişti.
Çiftler, eyaletin "Küçüğün Yanlışlıkla Öldürülmesi Yasası"na dayanarak Üreme Tıbbı Merkezi ve Gezici Revir Derneğine dava açmıştı.
Bu yasa, anne karnındaki fetüsleri kapsıyor ancak IVF ile elde edilen embriyoları kapsamıyor.
Bir alt mahkeme, embriyoların kişi veya çocuk olarak nitelendirilemeyeceğine ve haksız ölüm davasının durdurulmasına karar vermişti.
Çiftler kararı temyiz etmişti.
ABD Yüksek Mahkemesi 2022'de kürtaj karşıtı karar aldı
ABD Yüksek Mahkemesi, 24 Haziran 2022'de ülke çapında kürtaj hakkını iptal etmiş ve eyaletlerin bu konuda kendi yasalarını yapmalarının kapısını açmıştı.
Kararın ardından Demokratların yasama organında çoğunlukta olduğu eyaletlerde kürtaj serbest kalmaya devam ederken, Cumhuriyetçilerin eyaletlerinde yasaklanmıştı.
Alabama'da hamileliğin her aşamasında kürtaj tamamen yasaklanmış durumda bulunuyor.