Balkan ülkesi Hırvatistan'da 29 Aralık'ta yapılacak cumhurbaşkanı seçiminin ilk turunda Sosyal Demokrat Parti'nin (SDP) adayı olan mevcut Cumhurbaşkanı Zoran Milanovic'in en güçlü rakibi Hırvat Demokrat Birliği'nin (HDZ) adayı Dragan Primorac olarak öne çıkıyor.
Avrupa Birliği (AB) ve NATO üyesi Hırvatistan'da 8'inci kez sandık başına gidecek 3,7 milyondan fazla seçmen, bu yıl Avrupa Parlamentosu ve parlamento seçimlerinin ardından 3'üncü kez oy kullanacak.
Ülkede yapılan anketlere göre 8 adayın yarışacağı seçimin, SDP'nin desteklediği mevcut Cumhurbaşkanı Milanovic ile HDZ'nin desteklediği eski Eğitim Bakanı Primorac arasında geçmesi bekleniyor.
Öte yandan, Milanovic ve Primorac'ın yanı sıra Devlet Seçim Komisyonunun (DIP) kriterlerine uyan "Mozemo" ittifakından Ivana Kekin, "Most" ittifakından Miro Bulj, Vatan ve Ulusal Toplanma Partisinden Branka Lozo ile bağımsız adaylar Niko Tokic Kartelo, Marija Selak Raspudic ve Tomislav Jonjic de seçimde yarışacak.
Zoran Milanovic kimdir?
İkinci dönemi için tekrar aday olan Milanovic, başkent Zagreb'de 1966'da doğdu. Milanovic, Zagreb Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun olduktan sonra bir süre Zagreb Ticaret Mahkemesinde çalıştı. Milanovic, 1993'te ise Dışişleri Bakanlığına geçerek ülkesinin Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), AB ve NATO misyonlarında görev yaptı.
2008'de SDP Genel Başkanı seçilen Milanovic, partisinin öncülüğünde oluşturulan ittifakın 2011'deki genel seçimi kazanmasının ardından 2011-2016 döneminde başbakanlık yaptı.
Hırvatistan'da 2015'teki genel seçimin ardından partiler uzun süre koalisyon hükümetini kuramayınca, 2016'da erken genel seçim yapıldı. SDP, bu seçimde başarısız olunca, Milanovic parti genel başkanlığını bıraktı. Bir süre siyasetten uzak kalan Milanovic, 2019'daki cumhurbaşkanı seçiminde SDP öncülüğündeki ittifakın adayı olarak yeniden siyaset arenasına döndü. Milanovic, İngilizce, Rusça ve Fransızca biliyor.
HDZ Genel Başkanı ve Başbakan Andrej Plenkovic ile birçok söyleminde karşı karşıya gelmesiyle bilinen Milanovic, daha önce yaptığı açıklamada, "Plenkovic, senin ülke demokrasisine tehdit oluşturduğunu biliyoruz. Aday gösterdiğiniz isme de şimdiden güle güle." ifadelerini kullanmıştı.
Dragan Primorac kimdir?
Bosna Hersek'in Banja Luka şehrinde 1965 yılında doğan Primorac, tıp eğitimi aldı ve genetik alanında çalışmaları bulunuyor. 2003-2009 yıllarında Eğitim Bakanı olarak görev yapan Primorac, hükümetteki HDZ'nin adayı olarak seçimlerde yer alacak.
İnsan hakları ve eğitim reformları konusunda projeler yapan Primorac'ın özellikle sağlık konusundaki akademik çalışmaları ön plana çıkıyor. AB yanlısı siyasi fikirleriyle tanınan Primorac, ülkesinin dış politikasının güçlendirilmesi için daha fazla çalışılması görüşünde.
Primorac, 2009'da da HDZ'nin adayı olarak girdiği cumhurbaşkanı seçimini ise kazanamamıştı.
Diğer adaylar çevre, aile, hukuk ve ekonomi alanlarına odaklanıyor
Cumhurbaşkanlığı için Mozemo ittifakı adına yarışacak 1984 doğumlu tıp doktoru Ivana Kekin, en genç aday olarak öne çıkıyor. Kekin, ayrıca Hırvatistan'daki bir müzik grubunun üyelerinden birinin eşi olarak dikkati çekiyor.
Most ittifakı adayı Miro Bulj, milliyetçi görüşleriyle biliniyor. Vatan ve Ulusal Toplanma Partisinden Branka Lozo ise geleneksel aile yapısının korunması konusundaki fikirleriyle ön plana çıkarken, milliyetçi söylemlerde de bulunuyor.
Bağımsız adaylardan Marija Selak Raspudic eğitim reformu konusuna, Niko Tokic Kartelo ekonomi ve iş dünyasına yönelik projelere, Tomislav Jonjic ise hukuk ve adalet sistemindeki reformlara odaklanıyor.
İkinci tur 12 Ocak 2025'te
Seçimlerde 3,7 milyondan fazla seçmenin oy kullanması beklenirken, Hırvatistan dışında, 38 ülkede toplam 105 oy kullanma merkezi açılacak. Bosna Hersek'te 42, Almanya'da ise 17 oy kullanma merkezi bulunacak. Ayrıca Türkiye, Avustralya, ABD, Sırbistan, İtalya, Avusturya, Karadağ, Kanada, İsviçre, Macaristan, Slovenya, İrlanda, İngiltere, Rusya, Çin ve Kosova gibi ülkelerde de merkezler kurulacak.
Yarın yapılacak ilk turda adaylardan hiçbirinin yüzde 50 barajını geçememesi durumunda en çok oy alan iki isim, 12 Ocak'ta yapılacak ikinci turda yarışacak.
Seçimin resmi olmayan ilk sonuçlarının 29 Aralık gecesi açıklanması bekleniyor.
Hırvatistan'da cumhurbaşkanı seçimi 5 yılda bir yapılıyor ve bir kişi en fazla iki dönem görev yapabiliyor.
