Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) Ağustos vadeli BIST 30 endeks kontratının işleme açıldığı günden itibaren kısa pozisyon alan ve bir ara 130 bin kontratın da üzerine çıkan tek bir aracı kurum üzerinden alınan kısa pozisyonlar, vade sonuna birkaç gün kala kapatılmaya başlandı.
BIST 30 ve BIST 100 endekslerinin Temmuz'da başlayan düşüş trendinde piyasanın gündemini sürekli meşgul eden, tek bir aracı kurum altında görünen kısa pozisyonların 43 bin adedi 26 Ağustos itibarıyla kapatılırken, aynı kurum işlemlerine bakıldığına Ekim vadeli BIST 30 endeks kontratında daha sınırlı da olsa yine kısa pozisyon alınmaya başlandığı görülüyor.
Matriks veri terminalinden derlenen verilere göre, aynı aracı kurum üzerinden iletilen işlemlere bakıldığında, 26 Ağustos itibarıyla Ekim vadeli BIST 30 endeks kontratında yaklaşık 21 bin kontrat short pozisyonu açıldığı görülüyor.
30 Ağustos’un tatil olması nedeniyle vade sonu Perşembe günü olan Ağustos vadeli BIST 30 endeks kontratında, 26 Ağustos kapanış itibarıyla aynı aracı kurumdan yapılan işlemlerin neti 84 bin kısa pozisyona işaret ediyor.
Özellikle Temmuz başından itibaren piyasanın önemli gündem maddelerinden biri, daha önce nadir olarak görülen bu büyüklükteki kısa pozisyonun düşüşlere rağmen kapatılmaması, hatta artırılarak devam etmesiydi.
"Bilmediğimiz neyi fiyatlıyor?"
Yatırımcıların birbirine sorduğu “bilmediğimiz neyi fiyatlıyor ki?” sorusunun, defalarca yalanlanmasına karşın geçen haftadan beri gündeme getirilen “istifa” dedikoduları nedeniyle Borsada oluşan panik havasının daha güçlü olmasına neden olduğunu söylemek yanlış olmaz sanırım.
Bu dedikoduların, ısrarla adı daha önce manipülasyona karışmış kişiler tarafından yayılmaya çalışılması da piyasa profesyonelleri ve yatırımcılar arasında soru işaretlerinin artmasına neden oldu.
Aracı kurum üzerinden yapılan işlemlerin o aracı kurumun sorumluluğunda olmadığı, hesap açan herkesin limitleri dahilinde bu tür pozisyonları açabildiğini unutmamak gerekiyor.
Bu yüzden aracı kurumun isminin ne olduğu değil, ısrarlı bir şekilde alınan kısa pozisyonu, endeksin hızlı bir şekilde düşüş eğilimine girmesi, vade sonuna bir hafta kala oluşan panik havası ile elde edilen yüksek kârın 26 Ağustos itibarıyla realize edilmeye başlanması tartışmaların odağını oluşturdu.
Nakdi uzlaşma Perşembe günü
Endeks kontratlarında sözleşme büyüklüğü, her bir kontrat için 10 adet dayanak varlığı temsil ederken, vade sonunda uzlaşma nakdi olarak gerçekleşiyor.
1 Temmuz itibarıyla işleme açılan Ekim vadeli kontrat, Perşembe akşamı nakdi uzlaşma ile kapanacak olan Ağustos vadeli kontratların ardından, gelecek haftadan itibaren en yakın vadeli endeks kontratı olarak işlem görecek.
Vadeli işlem kontratlarında her bir kısa pozisyon için bir de uzun pozisyon olması gerektiğini unutmamak gerekiyor. Burada kısa pozisyon büyüklüğünün tek bir aracı kurum üzerinden açılan işlemler, karşı tarafın, yani uzun pozisyon alanların ise farklı aracı kurumlar üzerinden işlem açmış olması, kısanın 'büyük yatırımcı', uzunların 'küçük yatırımcılar' tarafından alındığına işaret ediyor.