Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, Dışişleri Bakanlığının 2023 yılı bütçesinin sunumunun ardından milletvekillerinin eleştirilerini ve sorularını yanıtladı.
Uygur Türklerinin hakları konusundaki eleştiriye yanıt veren Çavuşoğlu, Batılı ülkelerin bu konuyu Çin'e karşı siyasi olarak kullanmak istediğini, Türkiye'nin ise ayrıca açıklamalar yaptığını söyledi.
Batılı ülkelerin daha sonra açıklamalarında Uygur Türklerine odaklandıklarını ifade eden Çavuşoğlu, "Birlikte hareket ediyoruz. Bu konuda İslam dünyasında birliktelik yok, maalesef Türk dünyasında da istediğimiz birliktelik yok. Zaten bu konuda istediklerimizi tam yapamamamızın sebebi de bu." diye konuştu. Uygur Türkleri konusunda farklı dengeler bulunduğunu kaydeden Çavuşoğlu, "Ama biz tek başımıza da kalsak Filistin davasında olduğu gibi Uygur Türklerini de savunmaya devam edeceğiz." dedi.
Enerji konusunda Rusya'ya bağımlı birçok ülke olduğunu ifade eden Çavuşoğlu, Türkiye'nin kaynak çeşitliliği sağlaması gerektiğini de belirtti.
"BİZ ABD'YE GEREKLİ UYARILARI YAPTIK"
Çavuşoğlu, Kıbrıs ve Yunanistan konusunda ABD'nin terazisinin bozulduğunu belirterek, "Biz ABD'ye gerekli uyarıları yaptık. Son zamanlarda daha dengeli açıklamalar yapmaya başladılar. Ama bu yetmez. Bununla tatmin olmamız mümkün değil." dedi.
Ege konusunda Yunanistan'ın kara propagandasıyla ilgili Türkiye'nin cevaplarını hazırladıklarını kaydeden Çavuşoğlu, bu cevapları NATO, Avrupa Birliği (AB) ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyine (BMGK) gönderdiklerini söyledi.
Çavuşoğlu, ABD ve Schengen vizesi konusunda yaşanan sıkıntılara ilişkin soruya da bu konuda yaptıkları çabalarla ABD dahil bazı ülkelerin vize sürecini hızlandırmaya başladığı yanıtını verdi.
"TÜRKİYE'NİN KİMYASAL SİLAH KULLANDIĞI SÖZÜ İFTİRADIR"
Türkiye'nin Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine Yönelik Mali Eylem Görev Gücü (FATF) tarafından gri listeye alınmasına yönelik soruya da yanıt veren Çavuşoğlu, FATF kriterlerinin yerine getirilmesi için hazırlanan yasa önerilerinin TBMM'de destek gördüğünün altını çizdi.
Uygulamada da yükümlülüklerin yerine getirildiğini dile getiren Çavuşoğlu, "FATF içindeki görüşmelerde de Türkiye'nin yükümlülüklerini yerine getirdiğini söylüyorlar ama ABD başta olmak üzere bazı ülkeler Demokles'in kılıcı gibi Türkiye'nin başında tutmak için bunu yapıyor. ABD'liler de buraya geldiler, onlar da bu konuda bizim Türkiye olarak gereğini yaptığımızı söylediler ama buna rağmen sözünde durmadılar." diye konuştu
Çavuşoğlu, Türkiye'de kara para aklandığına ilişkin iddiaların kabul edilemez olduğunun altını çizerek, "Türkiye'de kaç tane oligarkın parası var? 'Orada açıkta bir gemi var' diyorsunuz. ABD ve AB de bunu söylüyor. Biz diyoruz ki bize belge getirin. Yani yaptırımları delecek şekilde özellikle finans kısmında bize belge getirin. Bazı şirketlerle ilgili getiriyorlar onları da ilgili kurumlara iletiyoruz. Ama sizin (milletvekillerinin) söylediğiniz konularla ilgili herhangi bir belge, bilgi gelmedi." ifadelerini kullandı. Çavuşoğlu, FATF sürecinin Türkiye'nin itibarıyla ilgili önemli bir konu olduğunu ifade etti.
Türkiye'nin kimyasal silah kullandığı iddialarına değinen Çavuşoğlu, "Türkiye'nin kimyasal silah kullandığı sözü iftiradır, alçakça bir iftiradır. Bu kesinlikle doğru değildir. Türk askeri, polisi hiçbir zaman kimyasal kullanmamıştır, envanterimizde de yok. Araştırılması gereken ne varsa da araştırılsın ama yalan ve iftiradan uzak durulsun. Bu kesinlikle bir iftiradır, buna da alet olmayın." değerlendirmesini yaptı.
Çavuşoğlu, Cumhurbaşkanlığı'nda dış politika ve güvenlikle ilgili kurullar bulunduğunu ve bunların dayanışma kurulları olduğunu kaydederek, bu kurumların "paralel yapılar" olarak adlandırılmasını eleştirdi.
BAKANLIK DIŞINDAN ATANAN BÜYÜKELÇİ SAYISI 26
Çavuşoğlu, Rusya'nın sadece Türkiye'de nükleer santral yapmadığını belirterek, başka ülkelerde de yaptığını belirterek, Türkiye'nin yenilenebilir enerji payını artırması gerektiğini, nükleer santralin de bu noktada önemli olduğunu söyledi.
Bakanlığın dışardan yaptığı büyükelçi atamalarıyla ilgili eleştirileri yanıtlayan Çavuşoğlu, ilgili kanunun 1927'de çıktığını hatırlatarak, atamaların liyakatle yapıldığının altını çizdi.
Bakanlık bünyesinde büyükelçi olma sırası gelip de büyükelçi olamayan hiçbir diplomat bulunmadığını söyleyen Çavuşoğlu, şu anki ABD'nin Ankara Büyükelçisi'nin eski bir senatör olduğunu belirterek, "ABD'de dışardan atama oranı kaç biliyor musunuz? Yüzde 50. Bizde yüzde 16. Yani 157'de (büyükelçi) şu anda 26 tanesi dışarıdan." dedi.
Ermenistan'la Türkiye ve Azerbaycan arasında yürütülen normalleşme görüşmelerine değinen Çavuşoğlu, HDP Milletvekili Garo Paylan'a yanıt vererek, "Barışı istemeyenin Azerbaycan olduğunu söylediniz, bu doğru bir tespit değil. Azerbaycan teklif etti kapsamlı barış anlaşması imzalanmasını." ifadelerini kullandı.
Türkiye ve Azerbaycan'ın samimi olduğunu vurgulayan Çavuşoğlu, Ermenistan'a da samimi olma çağrısında bulundu.
"GRİ LİSTEDE OLMAYI HAK ETMİYORUZ"
AB raporlarında Türkiye'ye yönelik yapılan olumsuz açıklamalar kadar olumlu açıklamalar da olduğunu söyleyen Çavuşoğlu, bunlar arasında kadın hakları kapsamındaki cezaların artması, insan hakları mekanizmalarına taraf olma, din ve vicdan özgürlüğü, iklim ve sağlık konularını sıraladı. Çavuşoğlu, raporların bazılarında "çifte standart ve iki yüzlülüğü yansıtan siyasi tespitler" olduğunun da altını çizdi.
Çavuşoğlu, Bulgaristan tarafında yapılacak iş birliği sonucunda sınır kapısının kapasitesinin genişletileceğini de bildirdi.
Türkiye'ye gelen küresel sermayenin azaldığı yönünde eleştiriye tepki gösteren Çavuşoğlu, "2003'ten önceki 23 yılda gelen miktar 15 milyar dolar, sadece geçen sene ise 13.3 milyar dolar. Yani 1 yılda, 23 yılda elde edilene çok yakın. Bazen yıla göre atıyor ya da düşüyor, 20 milyar doları da gördük. Pandemiden sonra canlanma başladı. 'Küresel sermaye gelmiyor, Türkiye'ye kimse güvenmiyor' demeyin." şeklinde konuştu.
Türkiye'nin yakın ve uzak coğrafyasında güvenilir bir ülke olduğuna vurgu yapan Çavuşoğlu, "Filipinler'de de hükümetle Moro cephesi arasında silah bırakma konusundaki komitenin başkanlığını da bir Türk büyükelçi yapıyor. Dünyanın her yerinde Türkiye'ye bir güven var. Ülkemizi hafife almayalım, biz büyük bir ülkeyiz ama Türkiye Yüzyılında çok daha güçlü olacağız." dedi.
Çavuşoğlu, konuşmasının sonunda FATF ve Avrupa Konseyi Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu (GRECO) konularında sorulan soruyu yanıtlayarak, siyasi partiler kanununun Meclis'ten geçmesiyle GRECO tavsiyelerinin yerine getirilmiş olacağını vurguladı.
FATF uzmanlarının Türkiye'yle ilgili değerlendirmesinde Türkiye'nin attığı adımlara ilişkin gerçeklerin yansıtıldığını aktaran Çavuşoğlu, ABD ve Almanya'nın da aralarında bulunduğu ülkelerin aksi yönde karar aldığını belirterek, "Siyasi bir karar oldu. Elbette bu konu hepimiz için hassas. Biz gri listede olmayı hak etmiyoruz ve bir an önce de çıkmamız lazım." ifadelerini kullandı.
"SİZİN ULUSLARARASI İLİŞKİLERİNİZİN İLKESİ, AHLAKI YOK" İFADESİNE TEPKİ GÖSTERDİ
Çavuşoğlu, CHP İstanbul Milletvekili Mehmet Bekaroğlu'nun, konuşmasında, "Sizin uluslararası ilişkileriniz içeride olduğu gibi çıkarlara endekslidir. Sizin uluslararası ilişkilerinizin ilkesi, ahlakı yok" ifadesine tepki gösterdi.
Toplantıda Bekaroğlu'nun konuşmasına müdahale etmek zorunda kaldığını anımsatan Çavuşoğlu, Bekaroğlu'nun "son derece çirkin üslupla" yalan söylediğini, bu nedenle sesini yükseltmek zorunda kaldığını ifade etti.
Çavuşoğlu, milletvekillerinin eleştirilerine saygılı olduklarını belirterek, "Ama bu sene gerçekten samimi söylüyorum yorum yaparken eleştirirken çok zorlandığınızı görüyorum." dedi.
Bazı milletvekillerinin "gerçeklerin dışına çıktığını" gördüklerini kaydeden Çavuşoğlu, "Türkiye'nin gerçeklerinden bu kadar uzak mısınız? Övünerek söylüyorum, bugün hükümetin politikalarıyla ilgili memnuniyet anketi yapıldığı zaman, Cumhurbaşkanımız liderliğinde uyguladığımız dış politika taraflı tarafsız herkesin en çok memnun kaldığı alan." değerlendirmesinde bulundu.
Çavuşoğlu, tüm dünya Türk dış politikasından övgüyle bahsettiğini belirterek, şimdi en zengin ülkelerin dahi Türkiye'den medet umduğunu dile getirdi.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres'in görevi süresince en büyük başarısının Türkiye'yle yaptığı iş birliği sayesinde tahıl anlaşması olduğunu aktaran Çavuşoğlu, Türk dış politikasını kimsenin küçümsemediğine işaret etti.
"İLİŞKİLER KÖTÜYKEN ELEŞTİRİYORSUNUZ, ŞİMDİ İLİŞKİLER NORMALLEŞTİ ONU DA ELEŞTİRİYORSUNUZ"
Yaklaşık 8 yıldır Dışişleri Bakanlığı yaptığını kaydeden Çavuşoğlu, "8 senedir aynı şeyleri dönüp dolaşıp söylüyorsunuz. Aynı şeyleri söylüyorsunuz." ifadesini kullandı.
Bakan Çavuşoğlu, "İlişkiler kötüyken eleştiriyorsunuz, şimdi ilişkiler normalleşti onu da eleştiriyorsunuz. Hangisinde haklısınız?" değerlendirmesinde bulundu.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun Washington'a gittiğini hatırlatan Çavuşoğlu, tüm çabalarına rağmen hiçbir kongre üyesiyle görüşemediğini söyledi.
Türkiye'nin Cakarta Büyükelçiliğine atanan Aşkın Asan'ın görev yeri olan Endonezya'da bulunmamasına ilişkin soruyu yanıtlayan Çavuşoğlu, bu konuda söz konusu Büyükelçinin insani durumunun olduğunu dile getirdi.
Çavuşoğlu, Büyükelçinin sağlıkla ilgili özel bir durumunun olduğunu belirterek, bu tür durumların yaşanabileceğini söyledi.
İYİ Parti Bursa Milletvekili Ahmet Kamil Erozan'ın büyükelçi hakkındaki sözlerine tepki gösteren Çavuşoğlu, "Sayın Erozan, bakanlık terbiyesini almadığınızı biliyorum. Ama insanlıktan da nasibinizi almadığınızı bugün öğrenmiş oldum. Hiç kusura bakmayın. Sorsaydınız, biz size bu cevabı verirdik." ifadesini kullandı.
Türkiye'nin Libya'yla imzaladığı muhtıraları, Libya hükümetinin imzalama yetkisinin olduğunu aktaran Çavuşoğlu, ekonomiyle ilgili bir unsur olduğu için bunu Meclisten geçirdiklerini, ancak Libya hükümetinin böyle bir zorunluluğunun olmadığını belirtti.
Çavuşoğlu, öte yandan Türkiye-Afrika Zirvesi'nin neden zamanında yapılmadığına ilişkin soruya geçen sene Afrika Birliğinin Zirve gerçekleştirdiği tek ülkenin Türkiye olduğu yanıtını verdi.
Öte yandan, Hamas'la ilgili herhangi bir talebi karşılamadıklarını bildiren Çavuşoğlu, Suriye'yle ilgili herhangi siyasi düzeyde planlanmış bir görüşmenin de olmadığını vurguladı.
"BU SENE ÇÖZÜM BULAMAZLARSA REZERVLERİYLE KIŞI GEÇİRİRLER"
Rus doğal gazının Avrupa'ya ulaştırılması için Türkiye'de yeni bir gaz dağıtım merkezi oluşturulması teklifine değinen Çavuşoğlu, bu konuda herhangi bir tehdit veya risk görmediğini belirterek, bu teklifinin hedefinin Avrupa piyasaları olduğunu dile getirdi.
Çavuşoğlu, fiyatların oluşması için Türkiye'nin bir merkez olma özelliğini kazandığının altını çizdi.
Bakan Çavuşoğlu, Türkiye'de vatandaşların bu yıl gaz ya da elektrik kesintisi yaşayacaklarına yönelik bir endişe dile getirmediklerine dikkati çekerek, "Bu nedendir biliyor musunuz? Bu yıllardır izlediğimiz akıllı stratejik politikaların bir neticesidir. Avrupa'da 19'a 20'ye sabitlediler. Çünkü tasarruf etmek zorunda, sıkıntı var. Çünkü tasarruf etmek zorunda sıkıntı var. Bu sene çözüm bulamazlarsa rezervleriyle kışı geçirirler." diye konuştu.
Doğal gaz konusunda Avrupa'da gelecek yıl daha büyük sıkıntı yaşanacağını söyleyen Çavuşoğlu, Türkiye olarak sadece kendilerini düşünmediklerini, bu ülkelere de yardım etmek durumunda olduklarını vurguladı.
F-16 VE F-35 KONUSU
Öte yandan F-16 ve F-35 konularının gündeme geldiğini belirten Çavuşoğlu, F-35 konusuyla ilgili şu anda bir şey söylemenin zor olduğunu söyledi.
Çavuşoğlu, "F-16 konusunda görüşmelerde herhangi bir sıkıntı yok. Seyrinde işliyor. Kongrede en aykırı olan kişilerin bile daha makul olduğunu, çünkü yönetiminin de bu konuda çalıştığını biliyorsunuz." ifadesini kullandı.
Çavuşoğlu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ABD Başkanı Joe Biden'la görüşme konusunda kompleksi olan bir lider olmadığına işaret ederek, "Türkiye artık öyle bir Türkiye değil. Siz Türkiye'nin konumunu nerede zannediyorsunuz? Böyle Biden'la onla bunla görüşmek için yalvaran bir lider, yalvaran bir Türkiye mi var artık? Hafife almayın Türkiye'yi." diye konuştu.
Osman Kavala konusunda mahkemenin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin (AİHM) kararını uyguladığını söyleyen Çavuşoğlu, Kavala'nın diğer suçlardan dolayı tutukluluğunun devam ettiğini, iç hukuk yolunun işlediğini ifade etti.
Çavuşoğlu, Türkiye'nin son 3 yılda uyguladığı ve kapattığı AİHM kararı sayısının 1122 olduğunu dile getirdi.
"BİZ ARABULUCULUK YAPIYORUZ"
Ukrayna'nın Azov taburundan 5 kişinin Türkiye'ye gelmesinin yanlış olduğuna ilişkin eleştirilere yanıt veren Çavuşoğlu, "Biz arabuluculuk yapıyoruz. Biz sadece savaşın durması için çaba sarf etmiyoruz. Aynı şekilde Avrupa Atom Enerjisi Ajansıyla (Rusya Devlet Atom Enerjisi Kurumu) Rosatom uzmanlarını da bir araya getiriyoruz biz. Başka perde arkası çalışmalara da aracılık ediyoruz. Bu Rusya'yla Ukrayna arasında bir anlaşma. Aksi takdirde Rusya bunları bırakmayacaktı. Bizde kalması şartıyla bıraktı." diye konuştu.
İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliği konusuna da değinen Çavuşoğlu, bu iki ülkenin bazı adımlar attığını ancak yetersiz olduğunu söyledi.
Çavuşoğlu, Irak'ın Duhok vilayetinin Zaho ilçesinde bir dere kenarına yapılan saldırının soruşturulması konusunda Irak'a ortak bir komisyon kurmayı teklif ettiğini, ancak Irak'ın tek yanlı açıklamaları tercih ettiğini dile getirdi.
Dış politikanın alanının çok değiştiğini vurgulayan Çavuşoğlu, bu nedenle dış politikanın çok aktörlü olması gerektiğini ifade etti.
