Elma sirkesinin kilo vermeye, kan şekeri kontrolüne ve sivilce gibi sorunlara yardımcı olduğu söyleniyor. Uzmanlar ise ardında daha incelikli bir bilimin yattığını vurguluyor. NYT, elma sirkesi hakkındaki bazı gerçekleri ve aklınızda tutmanız gereken önemli uyarıları derledi
TikTok'ta bir adam bir çorba kaşığı elma sirkesini bir bardak suya karıştırıyor, içiyor ve iki dilim pizza yiyor. Ardından kan şekerini test ediyor. "Bunlar en iyi sonuçlar" diyen adamın kan şekeri grafiği, pizzayı sirkesiz yediği zamana kıyasla çok daha düşük bir artış gösteriyor. Diğer paylaşımlarda TikTok kullanıcıları elma sirkesinin kilo vermelerine, midelerini rahatlamasına ve ciltlerine uygulandığında akne ve egzamalarını temizlemelerine yardımcı olan olağanüstü yeteneği hakkında övgüler yağdırıyor.
Arizona Eyalet Üniversitesi'nde beslenme profesörü olan Carol Johnston, elma sirkesinin binlerce yıldır yaraları iyileştirmek, öksürüğü dindirmek ve mide ağrılarını yatıştırmak için bir kullanıldığını söyledi. Elma sirkesinin bazı sağlık iddialarının arkasında biraz bilim olsa da Johnston, birçok iddianın hiç araştırılmadığını söyledi. İşte elma sirkesi hakkında bilinenler ve aklınızda tutmanız gereken bazı uyarılar...
Elma sirkesi sağlığa nasıl fayda sağlayabilir?
Johnston, elma sirkesinin maya ve bakterilerin karbonhidratları önce alkole, sonra da sirkeye keskin tadını ve kokusunu veren asetik aside dönüştürdüğü fermantasyon yoluyla yapıldığını ve araştırmalara göre potansiyel olarak sağlığa faydalı olduğunu söyledi. Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde gastroenteroloji doçenti olan Dr. Chris Damman, sosyal medyadaki kişilerin genellikle "anne" adı verilen bakteri ve sindirilmemiş karbonhidratlardan oluşan bulanık, pastörize edilmemiş ve filtrelenmemiş elma sirkesi versiyonlarını tavsiye ettiğini söyledi. Ancak bu "çiğ" elma sirkelerinin normal sirkelerden daha sağlıklı olduğuna dair bir kanıt olmadığını vurguladı. Damman, elma ve diğer meyvelerden yapılan sirkeler, antioksidan ve anti-enflamatuar özelliklere sahip olan ve sağlığa potansiyel olarak katkıda bulunan polifenol adı verilen bileşikleri de içerdiğini söyledi.
Araştırmalar ne öneriyor?
-
Kan şekeri kontrolü
2000'li yılların başında, diyetin Tip 2 diyabeti yönetmeye nasıl yardımcı olabileceğini araştıran Johnston, 1988 yılında yapılan ve asetik asidin nişasta çözeltisi verildikten sonra sıçanlarda kan şekeri artışını azalttığını gösteren bir çalışmaya rastladı. Bu çalışma ilgisini çekti ve aynısını Tip 2 diyabet ve insülin direnci olan kişilerde test etmeye karar verdi. Johnston ve diğer araştırmacılar küçük ve sınırlı çalışmalarda, yüksek karbonhidratlı öğünlerden hemen önce suya katılmış bir ila iki yemek kaşığı elma sirkesi veya diğer sirke türlerinin içilmesinin, sirkesiz öğünlere göre kan şekerini daha az artırdığını buldu.
-
Kilo verme
Aşırı kilolu veya obez olarak sınıflandırılan yetişkinlerde yapılan birkaç kısa süreli çalışmada elma sirkesi ile kilo kaybı arasında ilişki keşfedildi. Örneğin 2009 yılında Japonya'da 155 yetişkin üzerinde yapılan bir çalışmada, araştırmacılar üç ay boyunca her gün suda iki yemek kaşığı elma sirkesi içenlerin yaklaşık 4 kilo verdiğini buldu. Ve 2024 yılında Lübnan'da 12-25 yaş arası 120 kişi üzerinde yapılan bir çalışmada, araştırmacılar üç ay boyunca her sabah suyla birlikte bir çorba kaşığı elma sirkesi tüketenlerin ortalama 15 kilo verdiğini bildirdi.
Ancak katılımcıları elma sirkesi tüketmeyi bıraktıktan sonra ortalama olarak bir ay içinde kiloların çoğunu geri aldıklarını görüldü. Benzer insan grupları üzerinde yapılan birçok çalışmada da kilo kaybıyla ilgili herhangi bir bağlantı bulunamadı.
Cleveland Clinic'te diyetisyen olan Beth Czerwony, sağlam verilerin eksikliği ve çalışmaların kısa zaman dilimleri göz önüne alındığında, hastalarına kilo kaybı için elma sirkesi kullanmalarını önermediğini söyledi. Czerwony'e göre sirke gerçekten kilo vermeye yardımcı oluyorsa, bunu sindirimi yavaşlatarak yapabilir. Bu da uzun süre tok hissetmenizi sağlayabilir.
-
Bağırsak sağlığı
New York'ta sindirim rahatsızlıkları konusunda uzmanlaşmış bir diyetisyen olan Tamara Duker Freuman, birçok hastasının yemeklerden önce veya sonra elma sirkesi içtiklerinde asit reflüsü semptomlarının azaldığını söylediklerini belirtti. Freuman onlara inandığını, ancak sirkenin ileri reflüsü olan yüzlerce başka hastanın semptomlarını kötüleştirdiğini söyloedi.
Penn Medicine'da gastroenterolog olan Dr. Nitin K. Ahuja, sirke ve sindirim sağlığı konusunda iyi bir araştırma olmadığını söyledi. Ahuja, genellikle reflüyü tedavi etmek için sirke kullanan kişilerin, sirkeden gelen asidin mideyi daha az asit üretmeye teşvik ettiğini söylediğini belirtti. Ancak, destekleyici bir veri olmadığını ve mideye asit yüklemenin bir şekilde onu kontrol etmeye yardımcı olacağının "mekanik olarak mantıklı olmadığını" da sözlerine ekledi. Ahuja "Sık veya şiddetli reflü semptomlarınız varsa, bir doktordan tedavi alın" dedi.
-
Cilt sorunları
Virginia Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde dermatolog olan Dr. Lydia Luu, seyreltilmiş elma sirkesinin cilde uygulanmasının uzun zamandır egzama için kullanıldığını söyledi. Birkaç hasta böyle bir tedaviyi sorduktan sonra, meslektaşlarıyla test etmeye karar verdiler.
2019 yılında yapılan çalışmada araştırmacılar, yarısı egzama hastası olan 22 katılımcıdan iki hafta boyunca günde 10 dakika boyunca bir kollarını musluk suyunda, diğer kollarını ise seyreltilmiş elma sirkesinde bekletmelerini istedi. Daha sonra, katılımcıların ciltleri arasında pH, mikroplar veya nemi tutma kabiliyeti açısından hiçbir fark görülmedi. (Bu faktörlerin hepsi egzamada tipik olarak değişir) Çalışmaya katılanlardan on altısı, çoğunlukla sirke uygulanan kolda hafif yanma veya kaşıntı gibi semptomlar bildirirken; birinde şiddetli kaşıntı, orta derecede yanma ve küçük bir yara; bir diğerinde ise kabarık bir döküntü gelişti. Luu, elma sirkesinin egzama için çok yararlı olmadığını ve semptomlarınızı daha da kötüleştirebileceğini söyledi.
Elma sirkesi güvenli mi?
Seyreltilmiş olsa bile elma sirkesi tüketmek diyabet ve kalp ilaçlarının yanı sıra diüretikler de dahil olmak üzere bazı ilaçlarla etkileşime girebilir. Czerwony, elma sirkesinin kan potasyumunu da düşürebileceğini, bunun da seviyeleri halihazırda düşük olan kişiler için sorun yaratabileceğini söyledi. Bu nedenle denemeden önce doktora danışılmalı. Luu, aynı tavsiyenin elma sirkesini cildinizde kullanmak için de geçerli olduğunu söyledi. Bir doktor veya dermatolog daha güvenli ve etkili tedaviler önerebilir.
Kan şekerinizi kontrol etmek için sirke kullanmak istiyorsanız Johnston, herhangi bir sirke türünden bir veya iki yemek kaşığını suyla seyreltip içmenizi, ancak günde iki ila dört yemek kaşığını geçmemenizi önerdi. Seyreltildiğinde bile sirke diş minesini aşındırabilir, bu nedenle tavsiyesi; sirkeyi pipetle içmek.
Ahuja, sirkenin seyreltilmeden içilmesi halinde yemek borusu zarının aşındırma riskinin bulunduğunu söylerken Johnston "Direkt içmeyin" diye ekledi. Damman, daha güvenli ve lezzetli bir yaklaşım olarak elma sirkesini yemeklerde kullanmayı öneriyor. Bir salata sosu ya da suşiye karıştırın, zeytinyağı ile birlikte ekmeğe sürün ya da ferahlatıcı gazlı bir içeceğe katın. Damman'a göre sirkenin eğer sağlık açısından herhangi bir faydası varsa onu muhtemelen bu şekilde elde edebilirsiniz."
