Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Burhanettin İmrak’a göre tarımda su, elektrik ve mazot tasarrufu ve daha az maliyetle üretim için, yapay zekalı teknolojilere geçilmesi gerekiyor.
Bahçe Bitkileri Uzmanı İmrak, yapay zekalı teknolojilerin sulamada kullanımı konusunda Lefkoşa’da bir grup üreticiye bilgi verdi.
TAK’a da konuşan İmrak, Türkiye’den gelen suyun sulamada da kullanıldığını ancak bu suyun kısıtlı ve maliyetli olduğunu, dolayısıyla verimliliği arttırmak gerektiğini, bunun için de yapay zekalı cihazların kullanılabileceğini ifade etti.
Kuraklığa dayanıklı bitkiler ve teknoloji…
İmrak, “Kuraklığa dayanıklı bitkilerin tercih edilmesi tasarruf yapmak için önemli ancak bitkinin su ihtiyacına göre, topraktaki su oranını ölçüp bitkinin ihtiyacı olan suyu hesaplayıp verebilen teknolojilerin kullanılmasına geçilmesi gerekiyor. İspanya, İtalya ve İsrail gibi pek çok ülke tarımda yapay zeka destekli bu sistemleri kullanıyor. Sistem toprakta ne kadar su var ne kadar su vermeliyiz hesabını yapıyor” dedi.
Dr. Burhanettin İmrak, bitkinin ne kadar sulanması gerektiğini belirlemek için anlık olarak topraktaki su oranını ve tuzluluğu ölçen sensörler; yapraktaki terleme miktarını ölçen sensörler ve ağaç gövdesinden geçen su miktarını ölçen cihazların gelişen ülkelerde günden güne kullanımının arttığını ifade etti.
İmrak, “Üreticinin cep telefonuna, bu cihazlardan sulamanın başlatılması gerektiği veya durdurulması gerektiği yönünde uyarılar geliyor, üretici de cep telefonundan sulamayı durdurup başlatabiliyor” diye konuştu.
“Aşırı su da zararlı”
Sulamayı akşam açılıp sabah kapatan üreticilerin de bulunduğunu, bunun israfın yanında zarara da yol açtığını kaydeden Burhanettin İmrak “Aşırı su da zarar veriyor. Suyun ekonomik olarak kullanılması gerekiyor. Pek çok ülkede bu teknolojileri kullanmaya başlandı” ifadelerini kullandı.
“Tuzluluk için mücadele programı geliştirilmesi amacıyla kullanılabilir”
İmrak, topraktaki tuzluluğun bitkinin büyümesini ve verimini etkileyen bir unsur olduğunu, söz konusu teknolojinin toprakta biriken tuzluluğu da ölçtüğünü elde edilen verilerle tuzluluğa karşı mücadele programı da geliştirilebileceğini kaydetti.
Devamlı bilgi akışı
Türkiye’de de yapay zekalı sulama uyarı sistemleri kullanılmaya başlandığını, hatta cihazları sunan bir şirketin de bulunduğunu ifade eden İmrak, küçük ve toprağa gömülen cihazların topraktaki su oranı ve tuzluluğuyla ilgili devamlı bilgi akışı sağladığını anlattı.
KKTC’de narenciyeye alternatif ürünlerin çoğaltılması gerektiğine inanan İmrak, bunu üretici için de faydalı bir adım olacağını çünkü üreticinin elinde bir ürün yelpazesi bulunduğunda bir üründen zarar etmesi halinde başka bir üründen bunu telafi etme şansı olacağını kaydetti.
İmrak, teknolojik yeniliklerinin yanında, toprağın su tutuma kapasitesini arttırmak için toprak yapısının organik maddeyle iyileştirilmesinin de önemli olduğunu kaydetti.
“Çok büyük bir su kaybı önlenebilir”
Bugün itibarıyla Türkiye’den temin edilen su ile 20 bin dekar sulama yapıldığını ve 2 milyon metreküp civarında su kullanıldığını kaydeden İmrak, “20 bin dönüme ayda 20 saat fazla su verildiğini düşünün, ortaya çok büyük bir su kaybı çıkıyor. Akıllı bir sistem kullanıldığına bu kaybın önüne geçilmiş olacak. Suyun yanında elektrik tasarrufu da yapılacak. Hedefimiz bitkiden en yüksek verimi en az su ile elde etmek.” dedi.
İyi tarım uygulamalarında dronların da kullanılmaya başlandığını ifade eden İmrak, termal ölçüm yapan dronlarla tarladaki susuz veya tuz oranı yüksek bölgelerin de tespit edilebildiğini ifade etti.
