Rusya-Ukrayna savaşının ekonomisini olumsuz etkilediği ve doğal gaz sorununun yaşandığı Moldovada, 20 Ekim'de yapılan seçimin ilk turunda en fazla oy alan iktidardaki Eylem ve Dayanışma Partisinden (PAS) mevcut Cumhurbaşkanı Maya Sandu ile Moldova Sosyalistler Partisi (PSRM) adayı Gagauz Türkü Aleksandr Stoyanoglo cumhurbaşkanı koltuğu için yarışacak.
Sandu'nun görev süresinin sona ermesi nedeniyle yapılacak seçimin ikinci turunda, Moldova Merkez Seçim Komisyonu verilerine göre, yurt dışında yaşayanlar da dahil olmak üzere 3 milyon 302 bin 142 seçmenin 36 bölgede ve büyükelçiliklerde sandık başına gitmesi bekleniyor.
Oy verme işlemi, 234'ü yurt dışında, 30'u Moldova sınırları içerinde bulunan ve tek taraflı bağımsızlığını ilan eden "Transdinyester" bölgesinde, 68'i de Gagauz Yeri Özerk Bölgesi'nde olmak üzere toplam 2 bin 221 sandıkta gerçekleştiriliyor.
Yerel saatle 07.00'de başlayacak ve 21.00'de sona erecek oy verme işlemi, 2 binden fazla yerel ve uluslararası gözlemci tarafından takip edilecek.
Seçimin ikinci turunda en fazla oy alan cumhurbaşkanı olacak. Seçimi kazanan aday, 45 gün içinde yemin ederek görevine başlayacak.
- İkinci turdaki adaylar
Moldova'daki cumhurbaşkanı seçiminin ilk turunda yüzde 42,49 oyla birinci sırada gelen 52 yaşındaki Sandu, Batı yanlısı tutumuyla biliniyor ve Avrupa Birliği (AB) ile yakınlaşmayı benimsiyor.
2020'deki seçimi Rus yanlısı adaya kaşı kazanan Sandu'nun iktidarındaki Moldova, "aday ülke" statüsü alarak AB ile müzakerelere başladı.
Görev süresince Rusya karşıtı siyaset izleyen Sandu, Moskova'yı ülkedeki durumu istikrarsızlaştırma ve düzensizlik yaratma girişiminde bulunmakla sürekli suçladı.
Seçimin ilk turunda yüzde 25,95 oyla ikinci olan PSRM adayı 57 yaşındaki Stoyanoglo ise hem AB hem de Rusya ve Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ile ilişkilerinin sürdürülmesi gerektiğini savunuyor.
Diğer yandan, 2019–2021 yıllarında Moldova Başsavcısı olan Stoyanoglo, Sandu'nun iktidara gelmesinin ardından 2021'de görevden alınmıştı. Stoyanoglo'ya görevini kötüye kullandığı suçlaması yöneltilmişti. Stoyanoglo, bunun üzerine başvurduğu Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) tarafından şikayetinde haklı bulunmuştu.
- Seçim gergin geçecek
Seçimin ilk turunda yüzde 13,79 oyla üçüncü olan Bizim Partiden eski Baltsi Belediye Başkanı Renato Usatiy, ikinci turda herhangi bir adayı desteklemeyeceğini açıkladı. Ancak Usatiy'nın seçmenlerinin oyları belirleyici olacak. Dolayısıyla her iki aday, bu seçmenlerin oyunu kazanmak için mücadele ediyor.
İlk turda dördüncü gelen eski Gagauz Yeri Özerk Bölgesi Başkanı İrina Vlah ve bazı adaylar, ikinci turda seçmenlerine Sandu'ya karşı oy kullanma çağrısında bulundu.
Ülkede ekonomik durumun kötüleşmesi nedeniyle eleştirilen Sandu, seçimle birlikte düzenlenen referandumda ihlallerin yapılması, muhalif güçlere baskı kurduğu iddiasıyla da suçlandı.
Diğer yandan, seçmenlerin oylarını satın aldıkları gerekçesiyle iktidara muhalif bazı kişilerin evinde polis tarafından aramalar yapıldı, gözaltılar yaşandı.
Tüm bunların cumhurbaşkanlığı yarışını hangi adayın kazanacağı konusunda belirsizlikler doğurduğu, bu nedenle de ikinci turun gergin geçeceği ifade ediliyor.
- Cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turu ve referandum
Moldova'da mevcut Cumhurbaşkanı Maya Sandu'nun görev süresinin dolması nedeniyle 20 Ekim'de cumhurbaşkanı seçimi düzenlenmişti.
Seçimde cumhurbaşkanı koltuğu için 2'si Gagauz Türkü 11 aday yarışmıştı. Adaylardan hiçbirinin yüzde 50'nin üzerinde oy alamaması nedeniyle seçim, ikinci tura kalmıştı.
Seçimle aynı gün AB'ye katılım amacıyla anayasada değişiklik yapılmasına ilişkin referandum düzenlenmişti. Anayasada değişikliklerin yapılmasına vatandaşların yüzde 50,35'i "evet", yüzde 49,65'i "hayır" oyu vermişti.
