Rusya'nın Kazan kentinde devam eden BRICS zirvesinin hemen öncesinde, Kazakistan bloğun "evrimini ilgiyle izlediğini" ancak katılmakla "şimdilik" ilgilenmediğini açıkladı.
Rusya'nın Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev'e yönelik yaklaşımlarına rağmen, Tokayev mevcut koşullarda Birleşmiş Milletler'in (BM) bir alternatifi olmadığını söyleyerek, Kazakistan'ın BRICS'e katılma konusunun şu an için gündemde olmadığını belirtti.
Hemen ardından, Rusya'nın Kazakistan'dan gelen tarım ürünlerinin ithalatını, özellikle de taze çiçekleri, zararlı böcek istilası iddiası ile kısıtladığı öğrenildi.
Rusya’nın bitki sağlığı denetim kurumu Rosselkhoznadzor, Kazakistan'ın çoğunlukla Hollanda, Polonya ve Belçika'dan çiçek ithal ettiğini ve bu ülkelerin ürünlerin güvenliği konusunda yeterli denetim sağlamadığını öne sürdü.
Açıklamada, "Karar, Rusya'nın bitki sağlığının korunması ve ihraç edilen mal hacminin artırılması amacıyla ve ayrıca 2023 ve 2024 yıllarında batı çiçek tripslerinin çiçek ürünlerinde çok sayıda (43) tespit vakası göz önünde bulundurularak alındı," denildi.
Bu istilanın yol açacağı ekonomik zararın ise 11,5 milyar rubleyi (110 milyar euro) aşabileceği ifade edildi.
Kazakistan'a yönelik baskılar
Kazakistan üzerindeki artan baskılara dikkat çeken uzman Kuat Dombai, "Kazakistan ile Rusya arasındaki mahsul ürünleri ve buğday ithalatına getirilen kısıtlamalar ve yasaklar şüphesiz Kazakistan üzerindeki artan baskıyı yansıtıyor ancak bu, ilk kez olmuyor," dedi.
C+5 Orta Asya Çalışmaları Merkezi müdürü Dombai, Euronews'e yaptığı açıklamada, "Daha önce Rusya, terminaldeki teknik arızalar gibi çeşitli bahanelerle Kazak petrolünün Novorossiysk limanından geçişini defalarca yasakladı ve bu olaylar genellikle ikili ilişkilerdeki kritik dönemlere denk geldi," ifadelerini kullandı.
"Kazak petrolünün yüzde 80'inden fazlası buradan Avrupa'ya ihraç ediliyor," diye ekledi.
Peki, Astana'nın olası BRICS üyeliği konusundaki pozisyonunu ne yönlendiriyor?
"Kazakistan, Ukrayna'daki savaşla bağlantılı olarak Rusya'ya uygulanan yaptırımları ihlal etmeyi veya bir ölçüde aşmayı düşünmediğini defalarca belirtti," diyen Dombai, bunun pratikte çok zor bir görev olduğunu çünkü iki ülkenin 7.500 kilometrelik dünyanın en büyük kara sınırını paylaştığını ve Avrasya Ekonomik Birliği (EAEU) içinde Rusya ile tek bir gümrük bölgesinde bulunduğunu söyledi.
Kazan'da dün başlayan ve perşembe günü sona erecek BRICS zirvesi gerçekleştirilirken, Rus birlikleri Ukrayna'daki kasabalara ve köylere yönelik saldırılarını sürdürüyor.
Bu saldırıların Kazakistan ile Rusya arasındaki ilişkileri nasıl etkilediği sorulduğunda Dombai, "Kazakistan kendini şüphesiz çok zor bir ekonomik durumda buldu: ikincil yaptırımlar tehdidi altına girdi, geleneksel lojistik zincirleri yok edildi ve Kazak toplumu köşede olası toprak iddiaları tehdidinin mantıksal ve ayık bir şekilde farkında," yanıtını verdi.
"SSCB'nin dağılmasından sonra, Batı'dan nükleer silahlardan vazgeçme karşılığında garantiler alan Budapeşte Muhtırası'nı imzalayan iki ülke - Kazakistan ve Ukrayna - vardı."
Kremlin: BRICS 'hiçbir ülkeye karşı bir ittifak değil'
Çok sayıda analist, uluslararası yaptırımlar ve Ukrayna'ya karşı devam eden savaşın ortasında, Moskova'nın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i izole etme planlarının başarısız olduğunu göstermeye çalıştığını düşünüyor.
Kremlin, BRICS'e katılmak için 30'dan fazla ülkenin başvurduğunu ancak kesin listenin açıklanmadığını belirtti.
Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov yerel medyaya yaptığı açıklamada, "BRICS hiç kimseyi bir şeyden feragat etmeye zorlamıyor," dedi.
Lavrov'a göre, "Bu birliktelik hiçbir ülkeye karşı değil."
Rusya'nın dış politika sorumlusu ayrıca, Kazakistan'ın bu bloğa katılması önünde bir engel görmemesi gerektiğini ifade etti.
Lavrov, "Uzun vadede güney komşularımız ve Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (KGAÖ) ile Avrasya Ekonomik Birliği (AEB) müttefiklerimiz, BRICS ile yakınlaşmanın doğrudan faydalarını görecektir," dedi.
"Katılmak şart değil ancak belirli projelerin hayata geçirilmesinde iş birliği yapmak kesinlikle hepimizin yararına."